Enscape en Veras in de praktijk: Villa am Hang

Architect en BIM-coach Marco Iannelli zocht na zijn studies een uitdaging. Die vond hij in het ontwerpen van zijn eigen woning. Het kleine appartementsgebouw (“mehrfamilienhaus” in het Duits) was dé kans om alle kennis uit zijn opleiding in te zetten in de ‘echte’ wereld. Het resultaat? “Villa am Hang”, ofwel de villa op de helling. De duurzame woning is de thuis van 11 mensen en 3 honden, verdeeld over 4 wooneenheden.

Rond 2023 begon het idee te leven om het gebouw uit te breiden. Marco en de andere eigenaars woonden toen al enkele jaren in zijn zelf ontworpen woning. De uitbreiding die ze voor ogen hadden was niet vanzelfsprekend. De verschillende betrokkenen, een niet-alledaagse bouwlocatie en de nodige duurzaamheidsdoelstellingen maakten het project redelijk complex. Om die uitdagingen aan te pakken ging Mario met Enscape aan de slag - een programma waar hij al lang mee werkte. Het project was ook de ideale kans om voor het eerst te experimenteren met de door AI ondersteunde visualisaties van Veras.

Balans zoeken tussen structuur, stakeholders en het onbekende

Marco leeft van uitdagingen, dat merk je meteen als je met hem spreekt. Voor de meesten zouden zijn functies als Head of BIM bij Sonnentag Architektur en onderzoeker aan de Stuttgart Technology University of Applied Sciences al meer dan genoeg zijn om hun dagen te vullen. Marco doet er nog een schepje bovenop: hij werkt ook nog als freelancer. Het is dan ook geen verrassing dat zijn eerste échte architecturaal project geen doorsnee woning was, maar wel een wooncomplex voor vier gezinnen. En dat op een steile grond waarvan niemand dacht dat je erop kon bouwen.

Geen gebrek aan obstakels dus, niet voor het oorspronkelijke ontwerp en ook niet voor het nieuwe project. De leidingen en luchtkanalen van de bestaande woningen vereisen bijvoorbeeld een zorgvuldige ruimtelijke planning. “Er waren veel uitdagingen,” legt Marco uit. “De bestaande leidingen moesten blijven, en ik moest een manier vinden om de bovenverdieping vlot bereikbaar te maken. Daarnaast was het ook enorm belangrijk dat de nieuwe elementen het algemene ontwerp van het huis niet zouden verstoren.”

Marco leeft er niet alleen, dus ook de noden en voorkeuren van de 10 andere bewoners van het gebouw hadden een invloed op zijn ontwerp. Sommigen twijfelden over de uitbreiding, en de meerderheid van de groep heeft geen grote technische kennis. Het was dus belangrijk dat het ontwerp grotendeels voor zichzelf sprak. Om iedereen aan boord te krijgen zou mooi en duidelijk beeldmateriaal dus cruciaal zijn.

Ten slotte moest het ontwerp ook toekomstbestendig zijn. Wanneer de werken starten, staat immers niet vast. Of dat nu binnen 5 of 15 jaar is, het project moet levensvatbaar blijven, wat de nodige flexibiliteit vereist in alles van materialen tot structurele planning.

Om die beperkingen het hoofd te bieden, keek Marco naar vertrouwde tools en verkende hij een nieuwe.

Van gevel tot plattegrond: tools die het verschil maakten

Begin 2024 kwamen er steeds meer AI-tools gericht op architectuur op de markt. Marco werkte in die periode ook net verder aan zijn ontwerp voor de uitbreiding. Het ideale moment om Veras te testen, een tool die enorm zijn aandacht trok.

Marco’s ontwerpproces begon, zoals gewoonlijk, in Vectorworks. Nadien schakelde hij over naar Veras, dat als een soort ‘co-ontwerper’ diende om ontwerpideeën te testen. De uitbreiding moest uiteraard aansluiten bij de duurzaamheidsnormen van de oorspronkelijke woning en de bestaande structuur moest zo min mogelijk extra belast worden. Een goed evenwicht vinden, zowel visueel als qua materiaal, was cruciaal. “Veras werkt inspirerend. Je kan van een reeks van 10 variaties er 2 uitkiezen, en dan krijg je weer 10 variaties op basis van die 2 sub-variaties.” Het spelen met die variaties hielp Marco om tot zijn ontwerp te komen: een extra laag op het dak met een doorzichtige gevel. Het ontwerp was wat het moest zijn: simpel, elegant en structureel haalbaar.

Toen de gevel vorm begon te krijgen, verschoof Marco zijn focus naar de rest van het ontwerp. Als ervaren Enscapegebruiker wist hij dat dat het juiste programma was om hem te helpen met de lastigere structurele uitdagingen. Dankzij Enscape voor Mac kon hij in real-time werken om de indeling en plaatsing van de trap te verfijnen - wat met 2D-plannen niet lukt. “Ik heb het opgelost door driedimensionaal te denken, vooral voor het trapontwerp. Het hellende dak met bovenaan een licht aan de noordzijde was essentieel. Zonder 3D en real-time visualisatie had ik het nooit op die manier ontworpen.”

Nadat de problemen met de trap van de baan waren, hielp Enscape Marco ook om zijn plannen te finaliseren. “Ik had meerdere mogelijke variaties. Dankzij Enscape kwam ik snel tot een finaal resultaat.”

Door zijn vertrouwde workflow te combineren met nieuwe, geavanceerde tools ging Marco soepel van idee naar visualisatie. Hij modelleerde zijn ontwerpen in Vectorworks, ontwikkelde ze verder met Veras en bracht ze tot leven in Enscape. Het eindresultaat was klaar om met zijn buren te delen.

Toekomstgericht ontwerpen (met tools die zich aanpassen)

Nadat hij Veras gebruikte om ideeën op te doen voor het dak- en gevelmateriaal en nadat de plannen en renders klaar waren, presenteerde Marco de penthouse-uitbreiding aan de rest van de Villa am Hang-groep. De meerderheid van de groep is niet technisch aangelegd, maar dankzij de visuals hadden ook zij een goed beeld van het project. “Het hielp enorm bij de communicatie. Ik heb hen zelfs geen plannen laten zien - enkel Enscape-renders.”

De hoogwaardige visuals maakten de nodige indruk. “Ze vonden het allemaal een prachtig penthouse. Iedereen zou er wel eentje willen!” herinnert Marco zich. De groep waardeerde het ontwerp dus, maar de duidelijke 3D-weergave deed hen ook beseffen dat ze nog niet klaar waren om er een vijfde huishouden bij te nemen.

Einde van het project? Daar dacht Marco anders over, en hij veranderde van koers. “We zijn van plan om een kleinere ‘maisonetteversie’ van het penthouse te maken die verbonden is met mijn appartement eronder.” Zo blijft Villa am Hang een viergezinswoning, krijgt Marco er toch een ruime penthouse bij én ontstaat er voor alle bewoners een groter gedeeld dakterras.

Marco kon dankzij de flexibele tools gedurende heel het proces gemakkelijk zijn ontwerp aanpassen. “Het ontwerp is niet zoveel veranderd,” zegt hij. De berging in het penthouse is bijvoorbeeld wel verwijderd om een nieuwe interne trap te integreren.

Het gewijzigde concept kreeg uiteindelijk positieve feedback en de individuele goedkeuring van alle leden van de groep. Formeel is er nog geen consensus, maar het ziet er veelbelovend uit. Er komt enkel volume bij boven Marco’s woning en het aantal huishoudens blijft zo op vier - de belangrijkste eis van zijn medebewoners.

En de bouw? “Ik weet het niet!” zegt Marco. “Misschien over 5 jaar, misschien over 10 jaar.” Tot het zover is, blijft het penthouse wat het nu is: een haalbare en breed gedragen aanpassing van het bestaande gebouw. Marco overweegt zelfs om het te combineren met Eco Box, een universitair onderzoeksproject waar hij aan meewerkt. “We zien wel wat de toekomst brengt.”